And Çetin
Yeni Tesla Model Y frenaj kazaları

Yeni Tesla Model Y frenaj kazaları

Geçtiğimiz haftalarda Tesla Model Y ‘Juniper’in, satışa sunulmasından bu yana geçen 3 ay içerisinde karşılaşılan yaygın sorunlarını derlemiş ve en kritik arızaların, aracın fren sisteminden kaynaklandığını belirtmiştik.

Aradan geçen bu sürede, sosyal medya üstünden paylaşılan, frene basmasına rağmen aracının durmaması sonucu yapılan kazalar ve aynı şekilde kazaya ramak kalan vakalar ortaya çıktı:

Bunlar haricinde bana ulaştırılan, ancak araç sahibinden gerekli izni alamadığım için paylaşamadığım bir kaza videosu daha mevcut.

Öndeki araca çarpmaktan son anda kurtulan ve fren pedalından şikayet eden diğer bazı kullanıcılar:

Vakaların çoğunda kullanıcılar, frene kuvvetlice basmalarına rağmen aracın bekledikleri şekilde yavaşlamadığından ve 'altlarından kayıp gitme' hissinden söz ediyorlar. Bir araç sahibinin görüşü şu şekilde:

An itibariyle bana gönderilen 3 telemetri raporu mevcut. Kaza geribildirimleri, video ve datalar incelendiğinde şu bulgularla karşılaşıyoruz:

  • Hız genelde 60km/s civarı.
  • Yolda eğim sıfıra yakın, bazı örneklerse hafif yokuş aşağı.
  • Tümü %80 altı şarja sahip, yani bataryanın tamamen dolu olup rejeneratif frenlemenin devreden çıkma durumu sözkonusu değil.
  • Bazı örneklerde rejeneratif frenleme 'düşük', diğerlerindeyse 'yüksek' ayarlı.
  • Rejeneratif frenlemenin yüksek ayarlandığı örneklerde bile, gazdan ayağın çekilip frene basılmadan önce geçen saniyeler içerisinde, araçta belirgin bir yavaşlama gözlemlenmiyor.
  • Autopilot ile ilerleyen örneklerde, kazadan 4-5sn önce Adaptive Cruise Control ve Automatic Emergency Braking (AEB = otomatik acil frenleme) devreden çıkıyor (SNA = signal not available).
  • Datada frene basıldığı andan itibaren ABS devreye girmiş gözükse de, kullanıcıların hiçbiri fren pedalında bir titreme hissetmiyor.

Aslında Juniper'in frenleri fazlasıyla yeterli; kullanıcılar yaptıkları testlerde 100km/s süratle 36-38m arası fren mesafeleri kaydediyorlar. Problemin kaynağı daha çok, markanın yeni kasa Model Y'de kullanmaya başladığı elektrik destekli fren sisteminin kalibrasyonu ve aracın ADAS, yani sürüş destek sistemlerinin çalışma zaafları gibi gözüküyor.

Tesla'nın Araç Mühendisliğinden Sorumlu Başkan Yardımcısı, Lars Moravy'nin brake-by-wire'a geçiş aşaması olarak tanımladığı ve 'hydraulic-by-wire' adını verdiği bu fren sisteminin nasıl çalıştığını, gene kendi ağzından dinleyelim:

"Halen hidrolik frenlerimiz var, ancak frenajın uygulanması tamamen servo tarafındaki bir elektrik motoru ile yapılıyor. Yani fren pedalı, hareketi algılayan bir sensöre bağlı ve bu hareket motora iletiliyor. Elbette hidrolik bir yedekleme sistemi de var çünkü “git-dur-dön” prensibinde, direksiyon kaybı o kadar kötü olmasa da, durabilmek çok önemli. Bu ilk denememizde son derece temkinli olmak ve motoru es geçerek hidrolik bir bypass ile fren yapabilme imkânını korumak istedik.
Bu sistemin bize sağladığı iki avantaj var: Birincisi, fren pedal hissini çok tutarlı hale getiriyoruz. Yani A pedalına (gaz pedalı) istediğiniz kadar rejeneratif frenleme koyabiliyoruz. Eğer hava soğuksa ya da EV kullanmayı yeni öğreniyorsanız ve rejeneratif frenlemeyi düşük seviyede tutuyorsanız, bu frenlemeyi B pedalına (fren pedalı) aktarabiliyoruz ve aynı yavaşlamayı elde ediyoruz. Böylece enerjinin tamamını geri kazanabiliyoruz. Bu da bize %0.25 ila %0.5 arasında bir verimlilik artışı sağladı.
Bir diğer önemli nokta ise şu: Fren pedal hissini artık hidrolik sistemin sertliğine bağlı olarak vermediğimiz için — çünkü pedal, fren servosundaki elektrik motoru sayesinde hidrolik sistemden bağımsız hale gelmiş durumda — fren balatalarını normalde olduğundan biraz daha geri çekebiliyoruz. Bu da daha az sürtünme anlamına geliyor. Ancak fren uygulaması artık motor üzerinden yapıldığı için, balataları çok hızlı şekilde diske geri getirebiliyoruz ve ısırma (bite) hissi hâlâ çok hızlı geliyor. Sürücü olarak pedaldan aldığınız tepkiler artık tamamen bizim mekanik sistemimiz tarafından kontrol ediliyor ve hidroliklerle bir ilgisi kalmıyor."

Yeni Model Y'de Autopilot'un ne kadar sakar çalıştığını ve bunun, çok daha sofistike FSD'yi satın almaya teşvik niteliğinde olduğunu, daha önce örnekler vererek açıklamıştık. Otonom sürüş konusunda radarlar (LiDAR) yerine kameralara güvenen marka, bu seçimi konusunda sık sık eleştiri alıyor ve gerçekleşen 'otonom kazalar' da, gene bu tercihe bağlanıyor. Normalde öndeki aracı takip ederken onunla beraber yavaşlaması gereken sistem, kazalar sırasında sabit hızla ilerlemeyi sürdürerek herhangi bir uyarı vermeden kontrolü sürücüye bırakıyor. Bu sırada, yani aradaki mesafenin tehlikeli ölçüde azaldığı durumda çarpışma önleme sistemi de ya hiç devreye girmiyor, ya da girene kadar iş işten geçmiş oluyor.

Marka, dokümanlarında Autopilot'a bütünüyle güvenilmemesi, hata toleransının korunması ve sürücünün her daim tetikte olması gerektiğini belirtiyor. Ancak yalnızca Tesla'da değil, test ettiğim diğer onlarca adaptif hız sabitleyici taşıyan otomobilde de aynı şekilde çok kritik hatalar yaparak sürücü ve çevresindekilerin hayatlarını tehlikeye atan bu sistemlerin, eğer düzgün çalışmayacaklarsa, neden en başta sunulduğunu sorgulamak gerekiyor.

9 Yorum

  • Emrah  |  2 hafta önce
    son zamanlarda ortaya çıkan görüntülerin hepsini izledim. fren meselesinin incelenmesi gerektiğini düşünüyorum. her arabada kronik sorun olabilir. ama bence aracın frenlerinde sorun olma ihtimali kullanıcıda olma ihtimalinden çok daha düşük. sebebi de bu görüntülerin genelde türkiye'den çıkması. türk milletinin trafikteki davranışlarına karşı olan ön yargım. eski modeli alanlar genelde daha sorumluluk sahibi, elektrikli arabanın kültürüne hakim, kalabalık şarj istasyonlarında %80-90 yapıp sırasını veren, elektrikli aracı isteyerek alan erken benimseyici insanlardı. ama son 2 ayda sırf ucuz diye ne olduğunu bilmeyen bir sürü kişi aldı. istasyonda sıra var, adam yarım saat kalibrasyon yapıyor mesela. böyle tipler eskiden azdı. kendi kısıtlı deneyimim kesin sonuç vermese de aracın frenlerini hızlı giderken ani basma, yavaş yavaş hafif ezerek, dik yokuşta, vs aklıma gelen birçok şekilde test ettim. herhangi bir olumsuz durumla karşılaşmadım açıkçası. öncelikle hangi arabayı alırsanız alın özellikle sınıf değiştiriyorsanız aracın tepkilerine bir alışma süreci gerekir. elektriklilerin frenleri nadiren kullanıldığı için fren tepkilerine alışmak da daha fazla zaman gerektiriyor. ayrıca bunlar ağır araçlar. kaza yapanlar belki aracın frenine ilk kez bu kadar basıyor bile olabilir. kaza yapanlardan biri aldığı gün performans modeli ile 200 km/h hız yaparken kaza yaptı. diğeri sınırı 70 olan yolda 130 la giderken(kendisi söylüyor) duramayıp öndekine vurdu. bir tanesi otopilotta gaza basıyordu vs. zaten olan kazanın türü de trafikte neredeyse her gün olan kaza tiplerinden biri. şu an bile birilileri böyle bir kaza yapıyor olabilir. bu tip kazaları yapanların çoğu hızına, takip mesafesine, yolun durumuna bakmadan marka bağımsız frene bastım araba durmadı der. kaza yapanların çoğunda suçu karşı tarafa, yola veya araca atma eğilimi yaygın bir durum. yalan söylediğinden değil. içinde bulunduğu durumdan dolayı gerçekten öyle sanıyor. burada da aynı tip kazada tesla’ya arkadan çarpma var mesela. işin içinde neden yine tesla var? çünkü kamera var. https://x.com/teslaclubturkey/status/1952405241053204599 bunların daha çok tesla'da görünmesinin sebebi araçta sürekli kayıt alan kamera olması. görüntülere baktığınızda 1 - 2 araba mesafesi kalana kadar hiçbir yavaşlama yok. sonra ani frene basılıyor ve duramıyor. sonradan yavaşlayabilen araba öncesinde niye yavaşlamasın. çarpışma önleme meselesine gelince. araba kullanıcının yaptığınının tersi bir aksiyon almaz. çünkü içinde bulunduğun durumu bilmez. duvara çarpmak istiyorsan çarparsın, birini ezmek istiyorsan ezersin. önündeki ezip geçmen gereken bir saldırgan olabilir ya da önünde acil bir durumda yıkarak geçmen gereken çit vs olabilir. en fazla uyarır. buna engel olmaz. sadece o an bir şey yapmıyorsanız müdahale edebilir. araba ani fren yapıp dursa ve o sırada arkadan biri çarpsa, bu tipler ben zaten duracaktım gereksiz ani fren yapıp kazaya sebep oldu diyecekti. tüm bunları alt alta koyunca sorunun kullanıcıda olma ihtimalini arabada olma ihtimalinden çok daha fazla görüyorum. ekşi sözlük kendimden alıntıdır: https://eksisozluk.com/entry/177341198

  • Mahmut çelik  |  2 hafta önce
    Juniper yeni deneyimliyorum .trafikte frene bastığımda sanki arada bi bosluk hissi oluyor ,fren titmuyor gibi .düşük rejende iken.sert basınca tutuyor hissi var. Sıkışık trafikte kısa mesafede geç kalıyor gibi.sorun diğer markalarda da var. Birebir benzer kazayı nissan qahqai e power ile yaptım. Adaptif hız sabitlemedeydim. Rejen yoktu. Durmayacağını anlayınca sert bastım ama mesafe kalmamıştı. Onumdeki dobloya arkadan vurdum. Kapisi içe göçtü. Servise soyledigimde sehor icinde adaptif hız sabitleyiciyi kullanmayın dedi. Bu kadar yani cevap.Bence digermarkalatda dabenzer sorun var.dikkat etmek lazım otopilotda bile.

  • Mehmet  |  2 hafta önce
    Böyle teknik analizlere alışkım değiliz And bey, bize “Yeni X aracı test etmek için Prag’a geldim”, “Bodrumda X markasının 5 yıldızlı oteldeki etkinliğindeyim”, “Ünlğ youtuber falancayla son model aracını test edicez” falan lazım. Şaka bir yana umarım kısa sürede Türkiye’ye döner ve hiçbir konuyu atlamamak için elinizdeki notlara baka baka detaylıca yaptığınız marka sponsorsuz testlerinize devam edersiniz. Bu arada Tesla’nın otopilotuyla ilgili de maalesef Türkiyedeki bu giriş seviyesinde olan versiyon adaptif hız sabitleyici bile değil. 1) Şerit değiştirmek için sinyal verdiği de hemen pasif oluyor ve araç rejenaratif frenden dolayı yığılıyor, bu yüzden ayağınızı gaza koyarak sinyal vermek gerekiyor, şeride geçince de tekrar aktif etmeniz lazım yani tam bir eziyet. 2) hız sınırının üstüne ayarlanamıyor (özellikle yol çalışması olan yerde diyelim 30 görse bunu sınır alıyor ve Türkiye’de malum yol çalışmasındaki yer biter bitmez tekrar normal sınırı gösteren tabelA konmuyor siz bi müddet manuel gitmek zorunda kalıyorsunuz. 3) Direksiyonu sımsıkı tutman gerekiyor yoksa sürekli uyarı veriyor, zaten 5 uyarıdan sonra kendini iptal ediyor ve çalıştıramıyorsun. Çok arabada adaptif kullandım (bmw, volvo, toyota, vw) hiçbirinde bu kadar direksiyonu sıkı sıkı kavramak zorunda kalmadım.

  • namık  |  2 hafta önce
    eski kasa opel insignia ile de benzer bir risk yasamistim. bayindir civarinda duble olmayan bir yolda onumdeki broadway i adaptifi acmis takip ediyordum. yol duble degildi ama yanlarda toprak yol vardi. onumdeki broadway toprak yola girdi ve durdu. broadaway'in cok az kismi asfalt yola tasiyordu ve kurtarabilecegim kadar pay vardi ben sola hafifce yanasirken arac aniden otomatik fren yapti ve yolun ortasinda hizim durma noktasina kadar geldi. o sirada arkamdan gelen otomobil korna ve selektorler esliginde guc bela durabildi. neyseki bi sekilde kaza olmadi ama arkamdaki kamyon olsaydi beni ezip gecmisti. o yuzden adaptifi cok dikkatli kullanmak lazim. hatta bana kalirsa en iyisi normal hiz sabitleyici.

  • Sert Tülkopan  |  2 hafta önce
    ben 2012 model 308 kullanıcısı olarak çok daha iyi fren yapabilecegimi dusunuyorum fransız teknolojisine tesla dan daha çok güveniyorum.

  • Umut  |  2 hafta önce
    1000 km’dir juniper kullanıyorum ve aşırı dik bir yokuş vs inmiyorsam şimdilik normal freneja gerek bile kalmadı durmak için. Umarım bahsettiğiniz gibi bir sorun yaşamam🙏🏻

  • İsmail Topkaya  |  2 hafta önce
    Geçen günlerde juniper test ettim arkadaşımın aracı ve yaya geçidinde yaya bir anda yürümeye larar verdi ve ben de panik fren yaptım hızım 40+ civarıydı ve araçra 4 kişiydik düz bir yoldu ve asfalt kalitesi tutunması yüksek bir seviyedeydi ama juniper abs devreye girmesine rağmen zor durdu yani araç durmak da oldukça zorlandı gibi hissettim.Maalesef EVler çok ağır ve fren ve lastiklere çok iş düşüyor.Daha 1000kmde bile olmayan bir araç panik frende beni çok yedirgin etti aracın düşük hıza rağmen ağırlığın aracı süreklediğini hissettim.Böyle hissetme sebebim panik fren sebebiyle araçtaki yolcularda öne yığılma G kuvveti düşüktü halbuki farklı araçlarla yaşadığım ve tecrübelerimden hatırladığım böyle panik frenlerde yolcular ön cama çarpacakmış gibi G kuvvetine maruz kalırdı.Opel mokka e testimde de panik frende aracın sürüklendiği hissini aldım.EVlerdeki ağırlık ve ilk anda rejeneratif frenlemenin devreye girmeye kalkması sebebiyle mekanik frenin geç gelmesi tedirgin edici.2013 model 130binkmdeki Audi A3 aracımdaki frenleme kat ve kat güven veriyor.

  • Faruk  |  2 hafta önce
    Fren ve direksiyonun tamamen elektronik olması herhangi bir arabada güvenli kabul edilebilir mi? Bana inanılmaz uç noktada, abartılı bir durum gibi geliyor. Uçağa çevirdiler arabaları ama hiçbir arabanın bir uçak gibi kullanılacağını, bakım yapılacağını, para harcanılacağını düşünmüyorum; birde bunlar 10-20 yılda ne olacak, üretici bu arabanın ömrünü bu kadar uzun yapmak çabasında değildir sanıyorum ayrıca bu kadar karmaşık ve hayati önem taşıyan yedek parçaları üreticiden başka kim üretebilir ki?

  • Hüseyin  |  2 hafta önce
    eski kasa candır

Yorum Bırak